(Το κείμενο δημοσιεύτηκε στον «ΓΑΥΡΟ» στις 21/09/2017)
ΜΠΑΜΠΗΣ ΜΟΥΤΣΑΤΣΟΣ: ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΜΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΑΒΑΘΙΩΤΗΣ
Ενας θάνατος… «μια κατηγορία μόνος του»!
Ρέκβιεμ για ένα θρυλικό σκαπανέα της ερυθρόλευκης κυριαρχίας στον υγρό στίβο, και ασυναγώνιστο πρωταγωνιστή της κοσμικής ζωής σε Αθήνα και Πειραιά
Δεν ξέρω αν οι θάνατοι μπορούν να κατηγοριοποιηθούν. Να καταταχθούν δηλαδή σε διάφορες κατηγορίες, ανάλογα με το ιστορικό της ζωής του τεθνεώτος. Νομίζω ότι θα ήταν κάτι πολύ ενδιαφέρον, που πιθανότατα θα απασχολήσει τις μελλοντικές γενιές.
Ο θάνατος του Μπάμπη Μουτσάτσου σίγουρα θα πρέπει να υπαχθεί σε μία εντελώς ξεχωριστή κατηγορία. Σε όλη του τη ζωή, ήταν «μια κατηγορία μόνος του». Ηταν αγλαός, περίλαμπρος, διακεκριμένος. Σε όλους τους τομείς. Αποδίδω στον θάνατό του κάποιες διαστάσεις μεταφυσικού χαρακτήρα. Σαν να βλέπω ένα χέρι, από την παλιά εποχή, εκείνη την εποχή που ο Μουτσάτσος έζησε μέσα στη δόξα και την καταξίωση, να βγήκε και να τον τράβηξε, κοντά του, στα βάθη του περασμένου χρόνου. Ο Μουτσάτσος ήταν άνθρωπος της εποχής του. Και αυτή η εποχή, περασμένη και ξεπερασμένη, τον πήρε μαζί της.
Είναι παράδοξο, αλλά όχι ανεξήγητο, ότι ο Μπάμπης Μουτσάτσος υπήρξε διασημότητα όχι μόνο -ή λιγότερο- για τις αθλητικές του περγαμηνές, αλλά περισσότερο για τις κοινωνικές, κοσμικές, επαγγελματικές του δραστηριότητες. Εγώ τον γνώρισα, πιτσιρικάς, σαν ΑΘΛΗΤΗ του Ολυμπιακού και δη, σαν ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗ-αθλητή του Ολυμπιακού!
Δεκατεσσάρων ετών πήρε το πρώτο του Κύπελλο στην κολύμβηση με τη φανέλα του Ολυμπιακού. Από το 1951 έως το 1957 ήταν πρωταθλητής στο πρόσθιο, κατακτώντας αμέτρητα Κύπελλα. Παράλληλα, ασχολήθηκε και με το πόλο. Και εκεί διέπρεψε και οδήγησε τον Ολυμπιακό σε μεγάλες επιτυχίες. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν περισσότερα στατιστικά στοιχεία για την καριέρα του Μουτσάτσου, ούτε βεβαίως και γενικότερα για τον υγρό στίβο εκείνης της εποχής. Και μιλάμε για αρχές της δεκαετίας του πενήντα. Ενδιαφέρον έχει το πώς και γιατί σταμάτησε το Πόλο ο Μουτσάτσος. Οταν κάποιος Σέρβος προπονητής δεν τον ξεκίνησε στην ομάδα, πήγε κατευθείαν και του ζήτησε τον λόγο. «Θέλω να σε βάλω μετά, στα δύσκολα σημεία του αγώνα», απάντησε ο προπονητής και ο Μουτσάτσος τον… έφτυσε κατάμουτρα. Εφυγε και δεν ξανασχολήθηκε. Παρέμεινε, όμως, μέγας Ολυμπιακός.
Η ΚΟΥΙΝΤΑ
Λίγα χρόνια αργότερα, όντας κορυφαίος πρωταγωνιστής στη… νύχτα, ο Μουτσάτσος συμφώνησε με τους δύο «κολλητούς του», τον Κώστα Μουρούζη και τον Μίμη Στεφανάκο (ο μόνος που ζει από την τριάδα) να ανοίξουν και οι τρεις μαζί ένα κοσμικό κέντρο στην Κυψέλη, την καρδιά τότε της νυχτερινής Αθήνας. Οι δύο φίλοι του, ενώ στην αρχή είχαν συμφωνήσει, αργότερα δεν ήθελαν να συμμετάσχουν στο εγχείρημα. Ο Μουτσάτσος αποφάσισε να προχωρήσει μόνος του. Και κάπου λίγο πριν ή μετά το ’60, άνοιξε την αξέχαστη ΚΟΥΙΝΤΑ, κοντά στη Φωκίωνος Νέγρη και αργότερα, επί της Φωκίωνος, στη θρυλική «υπόγα».
Η ΡΙΤΑ ΚΑΝΤΙΛΑΚ
Ο βέρος Πειραιώτης και Πασαλιμανιώτης Μπάμπης Μουτσάτσος υπήρξε και ένας από τους μεγαλύτερους «γυναικάδες» που… ανέδειξε το Λιμάνι μας. Παντρεύτηκε τέσσερις φορές (αλλά οι δεσμοί του ήταν υπερδεκαπλάσιοι) και όλοι τους απασχόλησαν την πειραιώτικη και αθηναϊκή κοινωνία. Ενας από τους γάμους του απέκτησε μυθικές διαστάσεις. Σύζυγός του έγινε η κορυφαία στριπτιζέζ της εποχής εκείνης, η περίφημη Ρίτα Κάντιλακ. Γνωρίστηκαν όταν η Κάντιλακ ήρθε στην Ελλάδα για να παίξει στην ταινία-μιούζικαλ της Φίνος «Αυτό το κάτι άλλο». Μετά τη σύντομη γνωριμία τους εδώ, η Κάντιλακ (πρώτη χορεύτρια του «Crazy Horse» στο Παρίσι) η Κάντιλακ δεν ήθελε να φύγει! «Δεν φεύγω χωρίς τον Μπάμπη», δήλωνε δημοσίως και τελικά, κατάφερε να τον πείσει να την παντρευτεί. Ηταν ο 2ος γάμος του.
Πήγαν στο Παρίσι και εκεί, η Κάντιλακ αποφάσισε να τον γνωρίσει στον κύκλο της, κύκλο της νυχτερινής παριζιάνικης χλιδής και των υπέρλαμπρων θεαμάτων. Την πρώτη κιόλας βραδιά που πήγαν μαζί στο κέντρο όπου εμφανιζόταν, μετά τις συστάσεις την πλησίασε το αφεντικό του μαγαζιού και της είπε: «Καλά όλα αυτά. Τώρα που γνωριστήκαμε, μπορείς να ανέβεις στη σκηνή να κάνεις το νούμερό σου».
Η Κάντιλακ έκανε να σηκωθεί και τότε ο Μουτσάτσος, έξαλλος από οργή, της είπε: «Πού πας, μωρή; Ξέχασες ότι ο άνδρας σου είναι Ελληνας; Ετσι και κάνεις την παραμικρή κίνηση, την έβαψες». Ο γάμος τους χάλασε εκείνη την ώρα, αφού προηγήθηκε ένα δυνατό χαστούκι στη στριπτιζέζ. Και ο Μπάμπης γύρισε στην Αθήνα.
ΟΙ ΦΙΛΟΙ
Αφήνω το σαγηνευτικό παρελθόν και έρχομαι στο θλιβερό παρόν. Ο Μπάμπης Μουτσάτσος ζούσε με τη βοήθεια και τη στήριξη (ηθική, εννοώ) ΦΙΛΩΝ. Μερικών καλών και πιστών φίλων, από τους αμέτρητους που γνώρισε και έκανε στη ζωή του. Ενας από αυτούς, ο γνωστός βετεράνος της δημοσιογραφίας Δημήτρης Λυμπερόπουλος, από το μπλογκ του οποίου έγινε γνωστός ο θάνατος του Μπάμπη Μουτσάτσου. Και ακόμα, ο Δημήτρης Θεοφίλου, ιδιοκτήτης του «Μαγικού Αυλού», ο οποίος λίγο καιρό πριν είχε κινητοποιήσει γνωστούς και φίλους για να συνδράμουν τον Μπάμπη Μουτσάτσο, που στα 84 του, με πολλά προβλήματα υγείας, δεν ήταν πλέον σε θέση να βοηθήσει τον εαυτό του.
Ανάμεσα στους φίλους που απευθύνθηκε ο Θεοφίλου, ήταν και ο Αντώνης Γλύκας, του Συνδέσμου Βετεράνων του Ολυμπιακού. Εκείνος δραστηριοποιήθηκε και τελικά κατάφεραν να μετοικήσει ο Μουτσάτσος στο Γηροκομείο Πειραιά, ένα από τα κορυφαία καταφύγια γερόντων της χώρας, που λειτουργεί υπό την επίβλεψη του Μητροπολίτη Σεραφείμ.
Εκεί έζησε γύρω στις δέκα μέρες. Και μετά έφυγε.
Ο Μπάμπης Μουτσάτσος, αυτή η μυθική μορφή της αθηναϊκής και πειραϊκής κοινωνίας, ο άνθρωπος με τον κύκλο χιλιάδων γνωστών, φίλων και συγγενών, ήταν μοιραίο να πεθάνει σε Γηροκομείο, μακριά από την οικογενειακή θαλπωρή. Οσο καλό, όσο άριστο, όσο κορυφαίο και αν είναι ένα Γηροκομείο, δεν αντικαθιστά την οικογένεια. Ο Μπάμπης Μουτσάτσος άφησε πίσω του τέσσερις κόρες.
ΤΟ ΑΝΑΞΙΟ ΤΕΛΟΣ
Το κείμενο αυτό σίγουρα θα σας παραξένεψε, διότι απέχει πολύ από τα συνήθη της στήλης.
Δεν γνώριζα προσωπικά τον Μουτσάτσο, διότι σε όλη του τη ζωή κινήθηκε σε άλλα επίπεδα, άγνωστα για τον αδύναμο να κινηθεί σε αυτά Γαβαθιώτη. Απλά, παρακολουθούσα τα ζωή του μέσα από τα δημοσιεύματα σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής εκείνης.
Ομως, ο θάνατός του κέντρισε μία πολύ ευαίσθητη χορδή του χαρακτήρα μου. Ηταν το ανάξιο τέλος της καταξιωμένης ζωής ενός άξιου ανθρώπου, ενός πρωταγωνιστή, ενός ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗ. Και δη ερυθρόλευκου.
Αν ο Μπάμπης Μουτσάτσος ήταν σε θέση να… διαβάσει αυτό το κείμενο, δεν θα πίστευε στα μάτια του. Κανείς δεν είχε ασχοληθεί μαζί του, εδώ και τριάντα περίπου χρόνια.
Και γι’ αυτό, θα του ζητήσω ΣΥΓΓΝΩΜΗ. Και ας το πάρει, αν τον ευχαριστεί, σαν ένα είδος επικήδειου, από έναν ταπεινό απολογητή της ελληνικής δημοσιογραφίας.
ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, ΟΙ ΝΕΟΙ ΣΤΟΠΕΡ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ
ΣΙΣΕ-ΝΙΚΟΛΑΟΥ: ΔΙΔΥΜΟ ΓΙΑ ΑΠΟΡΘΗΤΗ ΑΜΥΝΑ
ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΕΡΥΘΡΟΛΕΥΚΟΥ ΡΟΣΤΕΡ ΠΡΟ ΤΟΥ ΝΤΕΡΜΠΙ
Ακριβώς μία εβδομάδα πριν, στο φύλλο της Πέμπτης 14 Σεπτεμβρίου, έγραφα:
«Το ατυχές επακόλουθο για το σύστημα Χάσι είναι ότι από δω και πέρα ΟΟΟΛΕΣ οι ομάδες που θα μπαίνουν στο Καραϊσκάκη θα ξέρουν πώς θα αντιμετωπίσουν τον Ολυμπιακό. Το γράμμα δεν είναι… βουλωμένο, αλλά ορθάνοιχτο και μπορεί να το διαβάσει ο καθένας: Σφιχτές γραμμές άμυνας στο κέντρο, ελλείψει επικίνδυνων εξτρέμ και ένας-δύο γρήγοροι μπροστά για αντεπιθέσεις. Δεν θα είναι κακό, ούτε παρεξηγήσιμο για τον Χάσι να δοκιμάσει και το 4-3-3, με γρήγορους διεμβολιστές στις πτέρυγες ή και το 4-4-2, με δύο φορ μπροστά και σφιχτό κέντρο. Ο,τι άλλο, εκτός από αυτό το πράγμα που είδαμε και μας αγανάκτησε».
Προχθές με τον Αστέρα για το Κύπελλο, ο Χάσι έκανε αυτό ακριβώς που επισήμανα. Ξεκίνησε με το αγαπητό του 4-2-3-1 (ή 4-2-2-1-1, όπως θέλετε πέστε το, το ίδιο είναι). Οταν διαπίστωσε ότι έτσι γκολ δεν ερχόταν, διότι οι τρεις στόπερ του Αστέρα ΕΠΝΙΓΑΝ την αναιμική επιθετική γραμμή του Ολυμπιακού, το άλλαξε εντελώς. Εβαλε τρία στόπερ στη γραμμή, με κεντρικό τον Ζντιέλαρ, που κατηύθυνε τους άλλους δύο.
Ενίσχυσε τη γραμμή του κέντρου με τον Μαρτίνς και τον πολυτάλαντο Μπεν. Η ενίσχυση του κέντρου έφερε αλυσιδωτές αντιδράσεις. Απελευθερώθηκε ο Φορτούνης και ο Εμμενίκε βρήκε τους χώρους που χρειαζόταν.
Με λίγα λόγια, από τη στιγμή που ο Χάσι ΤΟΛΜΗΣΕ και ΑΛΛΑΞΕ το σύστημα, ο Ολυμπιακός φάνηκε βελτιωμένος σε όλους τους τομείς και ιδιαίτερα στον τομέα της αποτελεσματικότητας.
Θα μου πείτε, ναι, αλλά πάλι φάγαμε γκολ και πάλι κινδυνέψαμε. Σίγουρα, αλλά το γκολ που φάγαμε δεν ήταν θέμα τακτικής. Ηταν θέμα ΑΣΥΝΕΝΝΟΗΣΙΑΣ, μεταξύ παικτών που ποτέ δεν είχαν ξαναγωνιστεί μαζί και με τέτοιους ρόλους. Οταν ΟΟΟΟΛΟΙ οι αμυντικοί μεταφέρονται ανοήτως στη μία πλευρά του γηπέδου, το αποτέλεσμα είναι να μείνει η άλλη πλευρά εντελώς ακάλυπτη. Τότε, κατά 99% το γκολ το τρως και… λες κι ένα τραγούδι.
ΕΜΠΝΕΟΥΝ ΣΙΓΟΥΡΙΑ
Πάμε παρακάτω. Οχι, δεν «προτείνω» να καθιερωθεί το σύστημα με τα τρία στόπερ. Πόσω μάλλον και δεν προτείνω και τα… πρόσωπα που πρέπει να χρησιμοποιούνται. Δεν μπορώ όμως να μη σταθώ σε κάποια πραγματάκια σχετικά με τη συγκεκριμένη σύνθεση στο κέντρο της άμυνας και βεβαίως, εκφράζω ΠΑΝΤΑ την προσωπική μου άποψη.
Λέω, λοιπόν, ότι οι Νικολάου και Σισέ σαν δίδυμο μου προξένησε πολύ μεγαλύτερη ΣΙΓΟΥΡΙΑ από εκείνα που έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι τώρα από τον Χάσι. Ομιλώ για ΣΙΓΟΥΡΙΑ, έτσι; Δεν αναφέρομαι σε ποιότητα, εμπειρία, σταθερότητα. Ομιλώ για σιγουριά.
Ο Δημήτρης Νικολάου, εδώ και δύο χρόνια που τον έχω προσέξει σαν στόπερ, από την Κ20 όπου θεωρούνταν καλύτερος και του Παναγιώτη Ρέτσου, είναι ο αμυντικός που με γεμίζει σιγουριά. Δεν είναι ο ταχύτερος των στόπερ, αλλά σίγουρα μου δείχνει και πιο ταχύς, και πιο ευλύγιστος από τον Ενγκελς, που χρησιμοποιείται (βεβαίως, λόγω των περιστάσεων) και σε λάθος θέση. Ο Νικολάου με τον Σισέ δεν αλληλοσυμπληρώνονται, αλλά συναγωνίζονται, μεταξύ τους σε ΤΑΛΕΝΤΟ, ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ και ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ.
Πάμε στον Σισέ. Εχω ξαναγράψει. Το παιδί είναι ΑΣΤΕΡΙ, τι να λέμε τώρα. Πηδάει «στον Θεό» και -κυρίως- ΑΠΟΚΡΟΥΕΙ! Ναι, όπως το διαβάζετε. ΑΠΟΚΡΟΥΕΙ, στέλνει την μπάλα ΜΑΚΡΙΑ από την περιοχή του, απομακρύνοντας τον κίνδυνο. Δεν την ταλαιπωρεί, δίνοντάς τη δίπλα στον πιο κοντινό συμπαίκτη, με αποτέλεσμα να επωφελείται ο αντίπαλος από το παραμικρό λάθος. Ο Σισέ την ΑΠΟΚΡΟΥΕΙ, τη ΔΙΩΧΝΕΙ μακριά. Δεν φοβάται να πραγματοποιήσει τη μακρινή μπαλιά, δεν φοβάται να μπει στην περιοχή και να πιάσει κεφαλιά στα στημένα, δεν φοβάται να πραγματοποιήσει απίστευτα τάκλιν πάνω στον αντίπαλο. Βεβαίως, έχει ακόμα κάποιες ελλείψεις. Με κορυφαία, πάντα κατά την άποψή μου, την ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ που έχει στον εαυτό του και καμιά φορά κάνει εντυπωσιακά λάθη. Αυτό, όμως, ΘΑ ΦΥΓΕΙ με την απόκτηση εμπειρίας.
Η ΑΠΑΤΗ ΜΕ ΤΙΣ ΤΕΛΙΚΕΣ: ΚΑΜΙΑ Ο ΑΣΤΕΡΑΣ!
Τα μάθατε; Στον προχθεσινό αγώνα ο Αστέρας είχε… οκτώ τελικές και ο Ολυμπιακός επτά! Δηλαδή, πιο πολλές τελικές «είχε» ο Αστέρας από τον Ολυμπιακό. Ετσι λένε τα… «επίσημα» στατιστικά, που δεν ξέρω ποιος κόπανος (επιεικώς) τα μετράει.
Εγώ που παρακολούθησα τον αγώνα, πάντως, ΔΕΝ ΕΙΔΑ ΚΑΠΟΙΑ ΤΕΛΙΚΗ του Αστέρα παρά μόνο το γκολ. Είδα και κάποιες σουταρόλες, άστοχες και άγαρμπες από μεγάλη απόσταση, που ούτε καν ανησύχησαν τον Προτό. Αν τώρα αυτά ο αρμόδιος μετρητής τα υπολογίζει για «τελικές», δικαίωμά του. Ομως να ξέρει ότι οι μαλακίες δεν περνάνε απαρατήρητες.
Κατά το έγκυρο soccerway.com, ο Ολυμπιακός είχε ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΤΕΛΙΚΕΣ και ο Αστέρας ΚΑΜΙΑ. Ετσι, για να ξέρουμε τι λέμε και τι γράφουμε.
ΑΚΟΜΑ ΤΟΝ ΒΡΙΖΕΙ Ο ΙΓΚΛΕΣΙΑΣ!
Ο διαιτητής Νεοφυτιάδης δεν κατάφερε να αποφύγει να προκαλέσει με τα σφυρίγματά του. Αυτό όμως δεν σημαίνει και πως ήταν «αλάνθαστος». Ακόμα τον… βρίζει χυδαία ο αληταράς των γηπέδων Ιγκλέσιας και ακόμα ο Νεοφυτιάδης κάνει ότι δεν ακούει. Πριν από το πέναλτι του Ζουμά, που σωστά έδωσε, είχε γίνει άλλο ένα, με χέρι του ίδιου παίκτη. Ο Νεοφυτιάδης δεν είχε την τόλμη να το δώσει.